Anahtar Kelimeler: Y. HGK E. 2017/17-3076, K. 2018/498, T. 21.3.2018, vedia sözleşmesi, saklama sözleşmesi, otopark işletme sahibi sorumluluğu, kasko sigorta sözleşmesi kaynaklı rücuen tazminat, emin sıfatı
Günümüzde motorlu taşıtların hayatımızda kapladığı yer göz önünde bulundurulduğunda otopark, garaj ve benzeri yerlerin vatandaşlar için vazgeçilmez bir hale geldiği su götürmez bir gerçektir. Motorlu taşıtlarını bu tür yerlere bırakan kişiler, araçlarını geri alacakları ana kadar geçen bu sürede araçlarının muhafaza edileceğine ilişkin olarak, ilgili işletmeye ve bu işletmelerin sahiplerine karşı haklı bir güven duymaktadırlar. Bu husus Borçlar Hukuku’nda özel olarak düzenlenmiştir. TBK 579. maddesi “Garaj, otopark ve benzeri yerleri işletenlerin sorumluluğu” başlığını taşımakta ve garaj, otopark ve benzeri yerleri işletenlerin, kendilerine bırakılan veya çalışanlarınca kabul edilen motorlu taşıt ve eklentilerinin yok olmasından, zarara uğramasından veya çalınmasından sorumlu olacakları hükme bağlanmıştır. Uygulamada ise garaj ve otopark işletenlerinin sorumluluğu belirlenirken, yukarıdaki maddeden farklı olarak vedia sözleşmesi ve genel hükümlere dayanılarak karar verilmektedir (Bu kapsamda bkz. Yargıtay 13. Hukuk Dairesi 1.7.2003 T., E.2003/5039, K.2003/8870).
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na göre araç maliki, aracını güvenli bir yere park edileceği ve anahtarlarının da güvenli bir şekilde muhafaza edileceği inancıyla aracını otopark görevlisine emin sıfatı ile teslim etmektedir. Aracın park edilmek üzere görevliye tesliminden sonra otopark görevlisinin aracı uygun şekilde park edip, vedia akdinin (saklama sözleşmesi) getirdiği özen yükümlülüklerine uygun olarak aracı kilitlemek ve kapıların kilitli olduğunun kontrolünü de yaptıktan sonra anahtarın kendisi dışında başka bir kişi ya da kişilerin ulaşamayacağı bir yerde muhafazasını sağlamak durumunda, bütün bu sözleşmesel yükümlülüklerini yerine getirdikten sonra diğer müşterilerin araçları ile ilgilenmesi gerekmektedir. Sözün özü, taraflar arasında kurulan vedia sözleşmesi (saklama sözleşmesi) gereği, otopark görevlisi, araç malikinin kendisine bıraktığı taşıtı güvenli bir yerde koruma altına almayı üstlenmekte ve aynı zamanda aracın başkaları tarafından götürülmemesi veya çalınmaması için her türlü tedbiri almayı taahhüt etmektedir.
HGK Kararına konu dava, kasko sigorta sözleşmesi kaynaklı olarak araç malikine ödenen bedelin sigorta şirketi tarafından davalı işletme sahibi ve davalı otopark görevlisine rücuen tahsili amacıyla başlatılan icra takibine yapılan itirazın iptali istemine ilişkindir. Somut olayda, davalının işlettiği lokantaya gece saatlerinde gelen sigortalı araç maliki, aracı, otopark görevlisine teslim etmiş ve yemek yenilen alana girmiştir. Anahtarı üzerinde olan araç, bundan 45 dakika kadar sonra otopark görevlisinin bir başka müşteriye ait araçla ilgilendiği sırada kimliği meçhul kişilerce çalınmıştır. Davalıların, Borçlar Kanunu hükümleri gereğince teslim alınan aracın başkaları tarafından götürülmemesi veya çalınmaması için her türlü tedbiri alma yükümlülüğü vardır. Dosya kapsamındaki belgelerden otopark alanının ilgili işletmenin hâkimiyet alanı içinde olduğu belirlenmiştir. Bu durumda, aracın park edilmek üzere görevliye tesliminden sonra otopark görevlisinin aracı uygun şekilde park edip, vedia akdinin yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmesi gerekmektedir. Sigortalı araç maliki de bu saik ile hareket etmiş, aracın güvenli bir yere park edileceği ve anahtarlarının da güvenli bir şekilde muhafaza edileceği inancıyla aracını emin sıfatı ile davalı otopark görevlisine teslim etmiştir. Aracın teslimi takiben 45 dakika sonra çalınması sebebiyle araç malikinin aracın çalındığı andaki konumunu bilmesi kendisinden beklenemez. Bununla birlikte, anahtarları üzerinde 45 dakika süre ile aracın bekletilmesi hayatın olağan akışına aykırıdır. Taraflar arasındaki bu sözleşmesel sorumluluklar ve halefiyete dair düzenlemeler gereğince davalılar meydana gelen zarardan sorumlu olacaklardır.
“Garaj, Otopark görevlisi veya işletme sahibi, araç malikinin kendisine bıraktığı taşıtı güvenli bir yerde koruma altına almayı üstlenmekte ve aynı zamanda aracın başkaları tarafından götürülmemesi veya çalınmaması için her türlü tedbiri almak zorundadır.”